ពិធីបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ឋអ្នកស្លាប់ដោយរដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ នាទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅថ្ងៃទី៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥។
RFA/Uon Chhin
អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលយល់ឃើញថា ព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារដោយយោធាកាលពីថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ គួរត្រូវបានបើកការស៊ើបអង្កេត និងជំនុំជម្រះដោយម៉ត់ចត់ ដើម្បីរកអ្នកដែលស្ថិតនៅពីក្រោយនៃព្រឹត្តិការណ៍នេះឲ្យមកទទួលខុសត្រូវ និងយកទៅផ្ដន្ទាទោស។
ការទាមទាររបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលគណបក្សនយោបាយ ដែលធ្លាប់ជាគូបដិបក្ខនឹងគ្នាកាលពីប្រមាណ ១៨ឆ្នាំមុន បន្តរក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់រៀងៗខ្លួនជុំវិញព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃ៥-៦ កក្កដា។
សម្រាប់ការរំឭកព្រឹត្តិការណ៍បង្ហូរឈាមដោយយោធាកាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ គឺមានតែគណបក្សនយោបាយមួយប៉ុណ្ណោះដែលបានរៀបចំឡើង គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ប្រធានគណបក្សជំទាស់ដ៏ធំមួយនេះថ្លែងនៅក្នុងពិធីរំឭកខួបថា អ្នកនយោបាយគ្រប់និន្នាការទាំងអស់ គួរបញ្ឈប់ការចងគំនុំសងសឹកគ្នាដោយជ្រើសរើសការបង្ហូរឈាម ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដូចព្រឹត្តិការណ៍កាលពី ១៨ឆ្នាំមុនតទៅទៀត។
បើទោះជាបែបនេះក៏ដោយចុះ អង្គការផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សចាត់ទុកថា ថ្វីបើព្រឹត្តិការណ៍កាលណោះវាជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយក៏ពិតមែន ក៏សំណុំរឿងមួយនេះបង្កប់ន័យយ៉ាងជ្រៅមួយកម្រិតទៀត គឺបទឧក្រិដ្ឋ ដែលអ្នកនយោបាយរុញច្រានឲ្យសភាពការណ៍ប្រើអំពើហិង្សាដាក់គ្នា ធ្វើឲ្យមានជនស្លូតត្រង់ជាច្រើននាក់ ត្រូវបាត់បង់ជីវិតក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ដ៏រន្ធត់កាលណោះ។ ហេតុនេះ ក្រុមមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សលើកឡើងថា ជាចាំបាច់ណាស់ គឺព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សោកនាដកម្មមួយនេះ ដែលគេទាមទារឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតដោយចៀសពុំបានឡើយ។
លោក នី ចរិយា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) ថ្លែងថា ជាចាំបាច់ អ្នកនយោបាយត្រូវហ៊ានចេញមុខទទួលខុសត្រូវក្នុងសំណុំរឿងដ៏ប្រល័យមួយនេះ។ មួយវិញទៀត គេមិនអាចយករឿងប្រកួតប្រជែងផ្នែកនយោបាយ ហើយព្យាយាមលុបបំបាត់ លាក់បាំងការស្លាប់ជនរងគ្រោះដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់បែបនេះបានទេ។ លោកបន្តថា ភាពស្ងប់ស្ងាត់នេះហាក់បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ហើយថា គណបក្សនយោបាយដែលមានជាប់ពាក់ព័ន្ធ គឺគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដឹកនាំដោយសម្ដេចក្រុមព្រះនរោត្តម រណឫទ្ធិ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដឹកនាំដោយ លោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ គឺកំពុងតែគេចវេះពីការទទួលខុសត្រូវ៖ «»។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ លោក ឈឹម ផលវរុណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា ការពិតរឿងនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលបកស្រាយអស់រួចមកហើយ ក៏ប៉ុន្តែការរំឭកព្រឹត្តិការណ៍នេះឡើងវិញរបស់អ្នកពាក់ព័ន្ធមួយចំនួន គឺគ្រាន់តែដើម្បីហេតុផលនយោបាយ និងកំពុងធ្វើជំនួញពីព្រឹត្តិការណ៍នេះប៉ុណ្ណោះ។ អតីតធ្លាប់ជាបុគ្គលិកអង្គការផ្នែកការពារសិទ្ធិមនុស្ស មុននឹងលោកក្លាយជាអ្នកនាំពាក្យឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ឈឹម ផលវរុណ បានបង្វែររឿងនេះទៅគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច វិញ។ លោក ឈឹម ផលវរុណ ថ្លែងថា មានមន្ត្រីរបស់គណបក្សរាជានិយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ជាច្រើននាក់បានដឹងរឿងនេះ៖ «»។
ព្រឹត្តិការណ៍បង្ហូរឈាមកាលពីថ្ងៃទី៥-៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ បណ្ដាលឲ្យជនស៊ីវិល និងយោធាស្លាប់ និងរបួសជាច្រើននាក់ ក្នុងនោះរួមទាំងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដូចជា លោក ហូ សុខ ជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ ជាដើម។ ទន្ទឹមនឹងនោះ មានទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អាជីវករមួយចំនួនត្រូវបាត់បង់ និងខូចខាតថែមទៀតផង។ មូលហេតុដែលនាំឲ្យមានព្រឹត្តិការណ៍នេះកើតឡើង គឺលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលកាលណោះជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ រងការចោទថា បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចក្រុមព្រះនរោត្តម រណឫទ្ធិ ពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១។ ក្រោយបញ្ចប់ជម្លោះ លោក អ៊ឹង ហួត កូតាគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ត្រូវបានគេលើកបន្តុបធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ដែលពុំមានសិទ្ធិអំណាច ដើម្បីជំនួសសម្ដេចក្រុមព្រះនរោត្តម រណឫទ្ធិ ភ្លាមដែរ។
បើទោះជាបែបណា គិតមកដល់ពេលនេះ ព្រឹត្តិការណ៍បង្ហូរឈាមដោយយោធាមានរយៈពេល ១៨ឆ្នាំហើយ ដែលមិនទាន់មានអ្នកទទួលខុសត្រូវ និងមិនមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះ។ អំពើហិង្សាប៉ះទង្គិចគ្នាផ្នែកអាវុធនេះ មានគណបក្សពីរដែលបង្ហាញពីអំណាច និងឥទ្ធិពលរៀងៗខ្លួន ក្នុងការវាយប្រហារគ្នានៅកណ្ដាលទីក្រុងភ្នំពេញ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ គណបក្សទាំងពីរនេះ ពុំបានទាមទាររកយុត្តិធម៌ ឬរំឭកព្រឹត្តិការណ៍ដ៏ប្រល័យនេះទេ បើទោះជាទាំងសងខាង សុទ្ធតែបានអះអាងរៀងៗខ្លួនថា ទទួលរងអយុត្តិធម៌ក៏ដោយចុះ។
ពាក់ព័ន្ធព្រឹត្តិការណ៍នេះ គេសង្កេតឃើញគណបក្សប្រឆាំង តែងប្រារព្ធព្រឹត្តិការណ៍នេះជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ មិនខុសពីឆ្នាំមុនៗឡើយ សម្រាប់ការរំឭកខួបព្រឹត្តិការណ៍ឆ្នាំនេះវិញ លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានថ្លែងកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី៥ កក្កដា នៅទីស្នាក់ការចាក់អង្រែ ថា លោកនឹងមិនចង់ឃើញព្រឹត្តិការណ៍ដូចនេះកើតឡើងសាជាថ្មីទៀតទេ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា។ លោក សម រង្ស៊ី ដែលកន្លងទៅតែងទាមទារប្ដឹងផ្ដល់ និងរកយុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះនោះ ក៏ប៉ុន្តែលើកនេះវិញ ប្រធានគណបក្សជំទាស់រូបនេះ ហាក់បន្ទន់ឥរិយាបថដោយជំនួសមកវិញនូវការអំពាវនាវឲ្យគណបក្សនានា គួរប្រើប្រាស់យន្តការសន្តិវិធី ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសម្រាប់សង្គមជាតិទាំងមូលវិញ៖ «»។
ជុំវិញរឿងនេះ ចំពោះ លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ធ្លាប់បានប្រកាសថា លោកនឹងស្នើឲ្យបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលកត់ត្រាព្រឹត្តិការណ៍ឧក្រិដ្ឋកម្មនៅកម្ពុជា។ មជ្ឈមណ្ឌលនេះ គឺចាប់ប្រមូលភស្តុតាងក្រោយពីឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៤។
រយៈពេល ១៨ឆ្នាំកន្លងផុតទៅ តែការចងចាំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ មិនទាន់រសាត់ទៅឆ្ងាយឡើង រីឯក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះ ក៏ទន្ទឹងរង់ចាំចង់ឃើញយុត្តិធម៌សម្រាប់សាច់ញាតិរបស់ពួកគេយ៉ាងអន្ទះសាដែរ។ ប៉ុន្តែបញ្ហានេះ អ្នកនយោបាយទាំងពីរគណបក្ស ហាក់មិនទទួលខុសត្រូវឡើយ ទោះបីជាអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) បានបង្ហាញពីអ្នកពាក់ព័ន្ធ និងអ្នកបញ្ជាពីក្រោយខ្នងព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី៥-៦ កក្កដា យ៉ាងណាក្ដី៕
0 comments:
Post a Comment